İş Kanunu’nun 25. maddesi, işverenin, çalışanı haklı nedenlerle işten çıkarabilmesine olanak tanır. Bu düzenleme, işverenin iş sözleşmesini feshetme yetkisini belirli sınırlar içinde kullanmasına imkan verir. Peki, işverenin haklı nedenle fesih hakkı nedir, nasıl uygulanır ve işçi bu duruma karşı hangi haklara sahiptir? İşte detaylar:
İşverenin Haklı Nedenle Feshi Nedir?
İş Kanunu’nun 25. maddesi, işverenin işçiyle olan sözleşmesini belirli haklı sebeplerle feshetmesini düzenler. Bu madde, işverenin işçiye yönelik bir davranışa dayanarak, iş ilişkisinin sonlandırılmasını sağlar. Ancak işverenin haklı nedenle fesih hakkı, keyfi veya haksız bir şekilde kullanılamaz. Yani işverenin fesih kararının dayanakları somut ve objektif olmalıdır.
İşverenin Haklı Nedenle Feshi İçin Geçerli Sebepler
İş Kanunu’na göre, işverenin haklı nedenle fesih yapabilmesi için bazı objektif gerekçeler bulunmalıdır. Bu gerekçeler genel olarak aşağıdaki gibi sıralanabilir:
- İşçinin Ahlak ve İyi Niyet Kurallarına Aykırı Davranışlar
- İşyerinde hırsızlık, yolsuzluk veya dürüst olmayan davranışlar.
- İşyerine zarar vermek, malzeme veya eşya kayıplarına sebep olmak.
- İşverenin güvenini kötüye kullanmak, alkol veya madde bağımlılığı nedeniyle iş yerine zarar vermek.
- İşçinin Verimsizlik veya Devamsızlık
- Sürekli işe gelmeme veya izinsiz devamsızlık.
- İşin gerektirdiği verimliliği sağlamamak, performans düşüklüğü göstermek.
- Sağlık Sorunları ve Fiziksel Yetersizlik
- İşçinin iş yapmasını engelleyen sağlık sorunları nedeniyle çalışmaya devam edememesi.
- İşyerinin Düzenini Bozan Davranışlar
- İşyerinde huzursuzluk yaratmak, diğer çalışanları provoke etmek, taciz, mobbing gibi davranışlar.
- Yasal Düzenlemelere Aykırı Davranışlar
- İşçinin, yasal düzenlemelere aykırı bir şekilde çalışması veya yasa dışı faaliyetlere karışması.
Haklı Nedenle Fesih Durumunda İşverenin Yükümlülükleri
İşveren, haklı nedenle fesih yapmak istediğinde, bazı yükümlülüklere sahiptir. Bu yükümlülükler, fesih sürecinin doğru bir şekilde işlemesi için gereklidir:
- Fesih Sebebinin Belirtilmesi: İşveren, fesih kararını yazılı olarak ve gerekçeleriyle birlikte bildirmek zorundadır.
- İşçinin Savunma Hakkı: İşçi, fesih kararı öncesinde kendini savunma hakkına sahiptir.
- İşçinin Tazminat Hakkı: Eğer fesih haklı nedene dayanıyorsa, işçi tazminat talep edemez. Ancak fesih keyfi yapılmışsa, işçi kıdem tazminatını talep edebilir.
İşçi Tarafından Fesih Hakkı
İşverenin haklı nedenle feshi gibi, işçi de bazı durumlarda iş sözleşmesini haklı nedenle feshetme hakkına sahiptir. İşçi, çalıştığı işyerindeki mobing, maaş ödememek, çalışma koşullarının iyileştirilmemesi gibi nedenlerle sözleşmesini sonlandırabilir. Bu durumda işçi, tazminat haklarını talep edebilir.
İşverenin Haklı Nedenle Feshi ve İşçi Hakları
İşverenin haklı nedenlerle fesih hakkı, işçi haklarının korunması açısından çok önemli bir dengeyi sağlar. Ancak bu hak, işverenin keyfi davranışlarının önüne geçebilmek için belirli düzenlemelerle sınırlandırılmıştır. Her iki tarafın da haklarının ihlal edilmemesi adına, fesih kararlarının gerekçeli, somut ve belgelenebilir olması gerekir.
